Ο Τυρός (Τσακώνικα:Τερέ) είναι κεφαλοχώρι του νομού
Αρκαδίας. Υπήρξε έδρα του Δήμου Τυρού και τωρινή έδρα της Δημοτικής Ενότητας
Τυρού του Δήμου Νότιας Κυνουρίας. Περιλαμβάνει τρεις οικισμούς: τον Άνω Τυρό τα Σαπουνακαίϊκα και την Παραλία Τυρού.
Βρίσκεται στο μέσο της Κυνουρίας, ανάμεσα στις υπώρειες του Πάρνωνα και τις ακτές του Μυρτώου πελάγους.
Απέχει 180 χιλιόμετρα από την Αθήνα, 69 χιλιόμετρα από την Τρίπολη, 62 από το Άργος, 18 από το Λεωνίδιο, 29 από το Άστρος και 14 νμ από τις Σπέτσες
Κατά την απογραφή του 2021 το Τ.Δ. Τυρού είχε 1.019 κατοίκους και το Τ.Δ. Σαπουνακαιίκων 433 κατοίκους πραγματικό πληθυσμό. Τα δύο αυτά τοπικά διαμερίσματα είναι οικιστικά ενωμένα σε ενιαίο σύνολο με 1452 κατοίκους και αποτελούν το γνωστό κεφαλοχώρι του Τυρού.
Στην Δημοτική Ενότητα Τυρού εντάσσεται και το Τ.Δ. Πέρα Μελάνων με 225 κατοίκους το οποίο βρίσκεται σε αποσταση 6,5 χλμ. απο τον Τυρό.
Όλη η Δημοτική Ενότητα έχει 1657 κατοίκους.
Τους θερινούς μήνες και ιδιαίτερα τους μήνες Ιούλιο & Άυγουστο λόγω του τουρισμού ο πλυθησμός του χωριού ξεπερνά 6000 κατοίκους.
Κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι ο τουρισμός, η εμπορική ναυτιλία, η αλιεία και η ελαιοκαλλιέργεια.
Ο Τυρός είναι μία από τις παλαιότερες ναυτικές πολιτείες της Πελοποννήσου και ανήκει στην περιοχή της ιστορικής Τσακωνιάς όπου ακόμη ομιλείται η Τσακωνική διάλεκτος και χορεύεται ο παραδοσιακός τσακώνικος χορός.
Ο Τυρός κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους, και υπήρξε ένα από τα επίνεια της αρχαίας Σπάρτης, στο λόφο πάνω από το σημερινό λιμάνι, υπάρχουν ακόμη κυκλώπεια τείχη και τα ερείπια προϊστορικού οικισμού - κάστρου της Λυγαριάς που βοηθούσε στην εποπτεία του λιμένα της Κώμης του Τυρού που βρισκόταν 100μ. ενδότερα στη σημερινή θέση Καραβοστάσι.
Ο Τυρός έχει πάρει την ονομασία του από το ιερό του Απόλλωνα Τυρίτη (ΑΠΕΛΛΟΝΙ ΤΥΡΙΤΑ), τοπικής θεότητας που λατρευόταν στην περιοχή.
Η θέση του ιερού βρίσκεται στο λόφο του Προφήτη Ηλία νοτιοδυτικά του χωριού.
Εκτενείς ανασκαφές έκανε ο καθηγητής Ρωμαίος, αρχαία ευρήματα έχουν βρεθεί και
στο οροπέδιο Παλιόχωρα του Τυρού και στο όρος του Οριώντα (1.194 μ). Τα
ευρήματα από την περιοχή βρίσκονται σήμερα στα μουσεία της Σπάρτης,Τρίπολης,
Άστρους,στο Μουσείο Μπενάκη όπως επίσης και στο μουσείο του Λούβρου.
Ο Τυρός έχει πολλούς μετανάστες σε Αμερική, Καναδά και Αυστραλία, οι οποίοι κάθε χρόνο επιστρέφουν στα πάτρια εδάφη για διακοπές αλλά και πολλούς εσωτερικους μετανάστες οι οποίοι έχουν δημιουργήσει μεγάλη παροικία στην περιοχή του Πειραιά απο τα μέσα του 19ου αιώνα.
Διαθέτει σύγχρονη τουριστική υποδομή και στα 18 χλμ. ακτογραμμής του πολλές οργανωμένες παραλίες όπως η παραλία Τηγάνι η παραλία Κρυονερίου η παραλία Λειβάδι και η κεντρική Παραλία Τυρού, υπάρχουν επίσης και πολλές ακόμη οι οποίες θα σας μαγέψουν με την ομορφιά τους.
Το λιμάνι του Τυρού διαθέτει σύγχρονες υποδομές και μπορεί να υποδεχτεί τουριστικά σκάφη.
Ο Τυρός διαθέτει πλήρως εξοπλισμένο Περιφερειακό Ιατρείο και ιδιωτικά ιατρεία όπως οδοντειατρείο,καρδιολογικό ιατρείο, Ωτορινολαρυγγολογικό Ιατρείο και μικροβιολογικό εργαστήριο.
Στον Τυρό λειτουργεί Νηπιαγωγείο, Δημοτικό σχολείο και Γυμνάσιο.
Κάθε Πάσχα στον Τυρό θα δείτε μερικά από τα πιό όμορφα Πασχαλινά Έθιμα της Ελλάδας την Μ.Παρασκευή γίνεται η περιφορά των επιταφίων στην παραλιακή οδό του χωριού με τη συνοδεία των ψαροκαϊκων,το Μ. Σάββατο το βράδυ την ώρα της Ανάστασης γίνεται το κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα πάνω σε πλωτή εξέδρα από τους Τσάκωνες μπουρλοτιέρηδες που το συνοδεύουν με δυναμίτες και βεγγαλικά. Χιλιάδες κεριά που ρίχνουν τα μικρά παιδιά μέσα στη θάλασσα νωρίς του Μ.Σαββάτου συμβολίζουν τις ψυχές των χαμένων Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων.
Την Κυριακή του Πάσχα γίνεται το τσακωνικό γλέντι στην κεντρική πλατεία, με την ανάγνωση του Ευαγγελίου στην τσακωνική διάλεκτο.
Στη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, στις 6 Αυγούστου, κάθε χρόνο, κοντά στην ομώνυμη εκκλησία και δίπλα στο λιμάνι του Τυρού γίνεται μεγάλη εμποροπανήγυρη.
Στην Δημοτική Ενότητα Τυρού λειτουργούν τα εξής σωματεία: ο Αθλητικός σύλλογος ο Απόλλων, ο Πολιτιστικός - Μορφωτικός σύλλογος ο Απόλλων, ο Πολιτιστικός σύλλογος Πέρα Μελάνων, ο Αλιευτικός σύλλογος Τυρού, ο σύλλογος Πεζοπόρων Τυρού, ο Εμπορικός Σύλλογος Τυρού και ο Σύλλογος Τσακωνοπαρέα ο οποίος ασχολείται με την Τσακώνικη γλώσσα και λαογραφία.
Στο οροπέδιο Παλαιόχωρα του Τυρού, σε υψόμετρο 690μ, βρίσκεται το σπηλαιοβάραθρο Δέρσιος γνωστό από την αρχαιότητα το οποίο τα τελευταία χρόνια εξερευνάται από ξένους και Έλληνες σπηλαιολόγους.
Στον Τυρό από το 1890 έως το 1939 λειτουργούσαν μεταλλεία παραγωγής βαρύτη στο ακρωτήριο Τρίκερι βορειοανατολικά του Τυρού.
Στην περιοχή του Τυρού βρίσκονται και τα γεωλογικά στρώματα Τυρού, της ζώνης Τρίπολης που, σύμφωνα με γεωλόγους του Πανεπιστημίου Πατρών, απαντάται μόνο στην περιοχή. Πρόκειται για ένα πολύ σκληρό πέτρωμα μπλε και πράσινης απόχρωσης, το οποίο οι ντόπιοι το ονομάζουν "Γερανιά".
